Terapia Integracji Sensorycznej
Terapia integracji sensorycznej – w odróżnieniu od wielu innych rodzajów terapii – jest dla dziecka metodą bardzo interesującą i bez reszty pochłaniającą jego aktywność. To nowoczesna i skuteczna forma zarówno diagnozy,
jak i terapii.
Fundamentem integracji sensorycznej jest przede wszystkim kliniczna i swobodna obserwacja dziecka, wywiad
z rodzicami oraz standaryzowane testy. Ta metoda pracy z dzieckiem często bywa nazywana nauką poprzez zabawę , ponieważ zajęcia, zachowując pozór jedynie wesołej zabawy, dostarczają dziecku tych bodźców, na które jego system nerwowy ma największe zapotrzebowanie. Ćwiczenia są prowadzone przez specjalistę, w sali wyposażonej w profesjonalny, wysokiej jakości sprzęt do terapii integracji sensorycznej oraz zabawki, które służą stymulacji systemu wzrokowego, słuchowego, węchowego oraz dotykowego. Nasz gabinet należy do najlepiej wyposażonych tego typu miejsc w Warszawie i okolicach jeśli chodzi o specjalistyczny sprzęt, ale także zabawki oraz wszelkiego typu pomoce dydaktyczne.
W czasie zajęć dostarczamy dziecku kontrolowaną ilość wrażeń sensorycznych z różnych modalności – z systemu przedsionkowego, proprioceptywnego, dotykowego, wzrokowego, węchowego oraz słuchowego.
Zadania są odpowiednio wyważone, czyli skonstruowane tak, by być jak najbliżej sfery rozwoju dziecka – nie są ani zbyt łatwe, ani zbyt trudne, a co więcej – atrakcyjne
i interesujące dla dziecka. Zdobywane w czasie zajęć nowe umiejętności wzmacniają w dziecku poczucie własnej wartości oraz poprawiają
Terapia Integracji Sensorycznej ma bowiem na celu nie tylko dostarczanie dziecku wrażeń, poprawiających działanie jego systemu nerwowego, ale także budowanie w dziecku poczucia sprawstwa i własnej wartości.
W gabinecie Sensoria ogromną wagę przywiązujemy do jakości sprzętu, na którym pracują dzieci – korzystamy
z najnowocześniejszych dostępnych w Polsce rozwiązań. Na każdym etapie terapii mogą Państwo liczyć na wsparcie naszych specjalistów – służymy wiedzą i doświadczeniem, na bieżąco informujemy o przebiegu terapii oraz postępach dziecka. Na Państwa prośbę przygotowujemy także pisma do szkoły, informujące nauczycieli
i wychowawców, jak wspierać naszego podopiecznego w aktywnościach szkolnych.
w których prowadzone są zajęcia. Pierwszym sygnałem dla rodzica, że warto wybrać się do specjalisty, jest najczęściej rozpoznanie problemu przez nauczyciela. Pewne zachowania czy trudności, jakie dziecko przejawia
w grupie rówieśników, na placu zabaw, podczas zadań stolikowych lub na stołówce, mogą być wynikiem zaburzeń integracji sensorycznej.
Wraz z rozwojem człowieka zmienia się plastyczność neuronalna, czyli zdolność mózgu do zmian i modyfikacji wewnątrz swojej struktury. Ma to wpływ na spowolnienie tempa nauki podczas terapii SI. Należy jednak pamiętać,
że terapia integracji sensorycznej ma sens i przynosi rezultaty w każdym wieku – dostarczając właściwie do-branych bodźców, można stymulować rozwój mózgu.
Integracja sensoryczna – czym jest i jak działa?
Mózg nieustannie odbiera i przetwarza informacje, które docierają doń ze świata zewnętrznego. Zmysły współdziałają ze sobą, tworząc skomplikowany system zależności. Ogromne ilości danych, docierających do poszczególnych stopni ośrodkowego układu nerwowego, są rozpoznawane, sortowane i łączone w jedną, spójną całość. Nieprawidłowe działanie któregoś z tych układów lub zmysłów może prowadzić do zaburzeń
w zakresie integracji sensorycznej.
Tworzenie integracji sensorycznej i jej doskonalenie odbywa się w pniu mózgu
– części ośrodkowego układu nerwowego. Zakłócenia w dopływie bodźców, ich brak lub niedobór, zaburzają cały proces integracji zmysłowej. Kiedy zaś informacje są nieprawidłowo przetwarzane, nasz system nerwowy reaguje niewłaściwie, a to
– w efekcie końcowym – może prowadzić do rozwinięcia się trudności szkolnych,
zaburzeń snu, problemów z koncentracją uwagi i innych. Dysfunkcje integracji sensorycznej mają negatywny wpływ na rozwój społeczny i emocjonalny człowieka. Nasz mózg musi wykonać szereg skomplikowanych operacji, aby właściwie przetworzyć dane z otoczenia.
Integracja sensoryczna jest zatem procesem, który możemy badać i oceniać pod kątem stopnia dezorganizacji naszego zachowania, gdy przebiega nieprawidłowo.
Zaburzenia Integracji Sensorycznej – co to jest?
Zaburzenia Integracji Sensorycznej to złożona dysfunkcja układu nerwowego, zaburzająca rozwój dzieci i osób dorosłych.
Ludzie z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego nieprawidłowo interpretują odbierane bodźce sensoryczne, takie jak dotyk, dźwięk czy ruch. Jedni mogą czuć się nadmiernie pobudzeni ilością bodźców (np. hałas, dotyk, zbyt wiele wrażeń wzrokowych), inni – poszukiwać intensywnych doznań sensorycznych (np. duże zapotrzebowanie na kontakt fizyczny, przytulanie, wskakiwanie na inne osoby, gryzienie, problem z wyciszeniem się), a jeszcze inni – wykazywać kolejne symptomy (np. wycofanie, lękliwość, brak wiary we własne możliwości).
Przetwarzanie sensoryczne (integracja sensoryczna) jest skomplikowanym procesem, w którym układ nerwowy odbiera informacje od wszystkich zmysłów (dotyk, układ przedsionkowy odbierający ruch, czucie ciała, czyli propriocepcja, węch, smak, wzrok i słuch), następnie organizuje je i interpretuje tak, by mogły być wykorzystane
w celowym i efektywnym działaniu. U większości ludzi proces ten przebieg automatycznie, natomiast u osób
z zaburzeniami przetwarzania sensorycznego dzieje się inaczej.
Dysfunkcje sensoryczne odpowiadają za to, w jaki sposób mózg interpretuje informacje oraz reaguje na nie (emocje, reakcje ruchowe, koncentracja
i inne). Wyróżnia się wiele rodzajów zaburzeń przetwarzania sensorycznego, a każdy z nich może powodować inne, złożone zachowania. Dysfunkcje powodowane zaburzeniami integracji sensorycznej nie są związane
z uszkodzeniem narządów zmysłów, na przykład z niedosłuchem czy krótkowzrocznością. Oczywiście – jeśli istnieją obawy dotyczące sprawności poszczególnych analizatorów (narządów) – niezbędna jest konsultacja lekarska. Jednak dysfunkcje integracji sensorycznej dotyczą nieprawidłowości w zakresie samego procesu przetwarzania bodźców
sensorycznych w obrębie następujących systemów: czuciowego (dotykowego i proprioceptywnego), przedsionkowego, słuchowego, wzrokowego, smakowego i węchowego.
Dysfunkcje integracji sensorycznej najczęściej objawiają się:
- wzmożoną lub obniżoną wrażliwością na bodźce (nadmierne poszukiwanie lub unikanie wrażeń zmysłowych)
- niewłaściwym poziomem koncentracji uwagi (łatwość rozpraszalności uwagi, problem z koncentracją)
- obniżonym poziomem koordynacji ruchowej (problemy ruchowe, niezgrabność ruchowa, niechęć do rysowania itp.)
- opóźnionym rozwojem mowy (mowa niewyraźna, mały zasób słów)
- nieprawidłowym poziomem aktywności ruchowej (wzmożonym zapotrzebowaniem na ruch lub odwrotnie)
- trudnościami w zachowaniu (duża emocjonalność).
Dysfunkcje te mogą być rozpoznawalne zarówno u dzieci w normie intelektualnej, jak i u tych, które mają trudności w uczeniu się, z niepełnosprawnością intelektualną, ruchową, autyzmem, nadpobudliwością psychoruchową, mózgowym porażeniem i innymi. Występują także różne stopnie nasilenia objawów – od lekkiego do znacznego. Dysfunkcje integracji sensorycznej mają wpływ na proces uczenia się, na zachowanie oraz rozwój społeczno-emocjonalny dziecka.
Skąd się biorą zaburzenia integracji sensorycznej?
Zaburzenia integracji sensorycznej mogą mieć podłożę genetyczne, być wynikiem przebiegu ciąży i/lub porodu, być wynikiem niewłaściwego dostarczania ilości wrażeń sensorycznych zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia.
Objawy dysfunkcji integracji sensorycznej są obserwowane gdy dziecko:
- ma trudności z samodzielnym piciem, żuciem i przełykaniem pokarmów (preferuje dania papkowate)
- jest niespokojne, płaczliwe, ma kłopoty z zaśnięciem z wyciszeniem się
- źle toleruje wykonywanie przy nim czynności pielęgnacyjnych i higienicznych, takich jak: obcinanie włosów, paznokci, mycie twarzy, zębów, smarowanie kremem, czesanie, czyszczenie nosa, uszu itp.
- wiele czynności samoobsługowych wykonuje z trudem, powoli, niezdarnie
- ma problemy z samodzielnym myciem się, ubieraniem, zwłaszcza zapinaniem guzików i sznurowaniem butów
- ma słabą równowagę: potyka się i upada częściej niż rówieśnicy, prawie zawsze ma jakiś siniak czy zadrapanie
- podczas dłuższego siedzenia ma trudności z utrzymaniem głowy w pozycji pionowej, podpiera ją ręką, kładzie się na stoliku itp.
- jest nadruchliwe, nie może usiedzieć/ustać w jednym miejscu
- trudno się koncentruje, a łatwo rozprasza
- jest impulsywne, nadwrażliwe emocjonalnie, często się obraża, bywa uparte
- w porównaniu do innych dzieci czy wymogów sytuacji porusza się zbyt szybko lub za wolno
- nabywanie nowych umiejętności ruchowych sprawia mu trudność, np. jazda na rowerze, rzucanie i łapanie piłki, pływanie
- wchodząc/schodząc po schodach częściej niż inne dzieci trzyma się poręczy,
- niepewnie stawia nogi
- nieumyślnie wchodzi lub wpada na meble, ściany, inne dzieci
- niewłaściwie czy wręcz dziwacznie trzyma przedmioty codziennego użytku, np nożyczki, sztućce, kredki, itp.
- unika dziecięcego baraszkowania z rodzicami lub rodzeństwem
- uwielbia ruch, poszukuje go, dąży do niego. Jest stale w ruchu – biega, podskakuje, często zmienia pozycję ciała
- przejawia duży lęk przed upadkiem lub wysokością, okazuje niepokój, gdy musi oderwać nogi od podłoża,
np. wejść na wysokie schody, na drabinkę, usiąść na wysokim stołku - w nowym miejscu czuje się zagubione, potrzebuje sporo czasu by zdobyć orientację w otoczeniu
- często myli stronę prawą i lewą, ma słabe wyczucie odległości
- nie ma dominacji jednej ręki
- ma trudności z czytaniem i pisaniem, częściej niż inne dzieci w jego wieku myli, odwraca znaki graficzne, ma trudności
w przepisywaniu, przerysowywaniu z tablicy ma kłopoty z cięciem nożyczkami, rysowaniem po śladzie, kalkowaniem itp. - sprawia wrażenie słabego, szybko się męczy
- nie lubi karuzeli, huśtawki, lub przeciwnie – uwielbia to
- gryzie rodziców, szczypie, domaga się silnego przytulania, jest pobudzone emocjonalnie i fizycznie
Skąd się biorą zaburzenia integracji sensorycznej?
Terapia integracji sensorycznej polega na zabawie ukierunkowanej i prowadzonej przez specjalistów. Jest to szeroka gama aktywności, ćwiczeń i zabaw proponowanych dziecku, która ma wyzwalać konkretne reakcje sensoryczne, aby następowała poprawa w organizacji ośrodkowego układu nerwowego. Podczas terapii SI stosuje się takie aktywności, które będąc właściwym „wyzwaniem” dla dziecka, są także stymulujące dla mózgu. Aktywności zawsze kończą się sukcesem dziecka, co wzmacnia skuteczność terapii poprzez zaangażowanie podopiecznego. Zajęcia są atrakcyjne dla najmłodszych, ponieważ odbywają się z wykorzystaniem różnego rodzaju huśtawek, lin, deskorolki, drabinek do wspinania, trampoliny,
basenu z piłeczkami i innych. Dziecko w czasie zajęć nigdy się nie nudzi – zamiast tego wspina się, skacze, czołga, pokonuje tory przeszkód – innymi słowy: doskonale się bawi. Balansowanie na granicy możliwości dziecka poprawia organizację ośrodkowego układu nerwowego i wpływa na zmianę zachowania w sferze motorycznej i emocjonalnej. Poprawia ponadto funkcje językowe
i poznawcze, a co najważniejsze – pozwala osiągnąć lepszą efektywność procesu uczenia się i wzmacnia procesy nerwowe, leżące u podstaw tych umiejętności. W przyjaznym i bezpiecznym otoczeniu, dziecko uczy się w sposób efektywny automatycznie przetwarzać i wykorzystywać wrażenia sensoryczne.
Dla każdego dziecka ustalamy indywidualny plan terapii, dostosowany do jego konkretnych potrzeb. Doskonale zdajemy sobie bowiem sprawę, że to, co jednym dzieciom po-maga, innym może okazać się niepotrzebne lub mieć negatywne skutki. W trakcie terapii postępy dziecka są monitorowane poprzez wykonywanie różnego rodzaju testów oraz obserwację zmian zachowania.
W trakcie terapii stosuje się badania kontrolne, które są informacją dla terapeuty o tempie i jakości postępów u danego dziecka. Na każdym etapie terapii Rodzice mogą liczyć na informację o postępach dziecka oraz wsparcie terapeutów Gabinetu Sensoria.